Om bij het trainen de band op te bouwen die je nodig hebt om je kind effectief te kunnen laten leren en zich ontwikkelen, kun je het volgende model gebruiken. Stel je een huis voor met daarin een trap. De trap heeft 6 treden. Bovenaan de trap is de plek waar je wilt zijn. Op ieder moment tijdens de training sta je of buiten, of onderaan de trap, of ergens op de trap. Op iedere trede van de trap heb je een aantal taken en activiteiten die je steeds aan het uitvoeren en toepassen bent.
Trede 0. Beheersen. De toegang tot de reinforcers beheersen (control access to reinforcers). Het is van belang dat jij de baas bent in huis. Ben je dat niet dan is het mogelijk dat je niet eens met je kind in contact kunt komen. Als jij degene bent van wie de reinforcers komen, beweeg je je kind om contact met jou te zoeken. Als je vervolgens reinforcers beschikbaar maakt als consequentie van gewenst gedrag, dan kun je het gewenste gedrag versterken (laten toenemen).
Trede 1. Observeren. Je neemt je kind waar, en ook zijn omgeving (waar je zelf deel van uitmaakt). Merk op welke stimulatie de omgeving je kind biedt, hoe je kind daarop reageert, en hoe de omgeving daar weer op reageert (welke consequenties er optreden). Merk op welke gedragsmogelijkheden de omgeving je kind biedt en probeer te begrijpen waarom je kind de mogelijkheden benut die het doet. Bedenk wat je gewenst en ongewenst vindt aan de gedragingen van je kind.
Trede 2. Reageren. 3 vuistregels: gewenst gedrag probeer je te versterken door te zorgen dat het meer oplevert (vaak kan dat door het te belonen), ongewenst gedrag probeer je uit te doven door te zorgen dat het minder oplevert (vaak kan dat door het te negeren), en eventueel gevaarlijk gedrag stop je.
Trede 3. Assisteren. Hier help je je kind om gedragingen te verrichten of doelen te bereiken waarvoor het zelf interesse toont. Je stuurt de interesses van je kind niet, maar volgt ze. Natuurlijk blijf je steeds goed observeren en adequaat reageren.
Trede 4. Inspireren. Hier probeer je de interesses van je kind te beïnvloeden. Je kunt dit op diverse manieren doen, bijvoorbeeld door alternatieve gedragmogelijkheden onder de aandacht te brengen van je kind (vaak door voordoen) of door nieuwe gedragsmogelijkheden te creëren (vaak door de omgeving te veranderen of door je kind te begeleiden bij het verrichten van handelingen die je kind meer opleveren).
Trede 5. Verzoeken. Op deze trede ga je het gedrag van je kind directer sturen door (expliciete en impliciete) verzoeken tot je kind te richten. Een verzoek kun je hier opvatten als een signaal dat bepaalde gedragingen je kind iets zullen gaan opleveren (bijvoorbeeld een beloning). Maar het inwilligen van een verzoek wordt nooit als voorwaarde gesteld voor iets wat je kind wenst.
Trede 6. Instrueren. Hier communiceer je naar je kind dat bepaalde gedragingen gelden als voorwaarden voor bepaalde (door je kind gewenste) consequenties. Op deze trede kun je dus gedragsregels afkondigen en zonodig zelfs gewenste consequenties wegnemen indien je kind tegen instructies handelt. Een voorbeeld van het eerste is het vertellen van verwachtingen en van het tweede het wegnemen van voorrechten of het toepassen van time-out.
De trap werkt als volgt: Waar je ook staat, je doet de dingen die horen bij de tree waar je op staat en alle nivo's eronder. Dus sta je bijvoorbeeld op trede 3, Helpen, dan ben je steeds bezig met beheersen, observeren, reageren en helpen. De trede waar je staat en alles eronder zijn samen de basis van wat je doet. En let op: als je op trede 3, Helpen bent, dan ben je dus nog niet toe aan Inspireren, Verzoeken, of Instrueren. Je neemt dus ook zelf nog geen initiatieven om gedragingen bij je kind op te wekken, je stelt geen vragen, en je geeft geen instructies.
Met het trainingsprogramma wil je bereiken dat je stevig op trede 6 terechtkomt. Als je stevig op trede 6 staat, en je kind dus steevast jouw instructies volgt, ligt de weg open om je kind complexe vaardigheden aan te leren. Dit wordt ook wel genoemd "having instructional control."
This page last updated: 2009-02-24T20:14:00.359+00:00